2018-01-23 10:38:00
Նախագահ Սերժ Սարգսյանի խոսքը Ֆրանսիայի Հանրապետության նախագահ Էմանուել Մակրոնի հետ հանդիպման արդյունքներով
Շնորհակալ եմ, պարո՛ն Նախագահ,
Հարգելի տիկնա՛յք և պարոնա՛յք,
Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնի հետ մեր անդրանիկ հանդիպումն իրոք տպավորիչ էր։ Շնորհակալ եմ, պարո՛ն Նախագահ, բաց ու անկեղծ երկխոսության համար, Հայաստանի պատվիրակությանը ցուցաբերվող ջերմ ընդունելության համար։
Բոլորին է հայտնի, որ հայ և ֆրանսիացի ժողովուրդների պատմությունը բարեկամության պատմություն է, և մենք անկեղծ սեր ու հարգանք ենք տածում Ֆրանսիայի և նրա տաղանդաշատ ժողովրդի հանդեպ։ Ուստի այսօր ցանկանում եմ վերահաստատել փոխադարձ հարգանքի և վստահության ոգով երկկողմ հարաբերությունները շարունակաբար զարգացնելու, ընդլայնելու և խորացնելու՝ Հայաստանի հանձնառությունը:
Նախագահ Մակրոնի հետ քննարկեցինք փոխադարձ հետաքրքրություն ներկայացնող բազում հարցեր, և գոհունակությամբ եմ ուզում նշել, որ կենսական բոլոր հարցերի շուրջ մեր տեսակետները գրեթե համընկնում են, մյուս հարցերում դրանք շատ մոտ են։ Ի դեպ, խոսքս վերաբերում է թե՛ երկկողմ, թե՛ միջազգային օրակարգին։ Մենք դավանում ենք նույն սկզբունքները և ապրում ենք նույն արժեհամակարգով: Հենց այս հիմքով շարունակելու ենք ընդլայնել հայ-ֆրանսիական առանձնաշնորհյալ հարաբերություններն ու դրանց անբաժան մաս կազմող քաղաքական բարձր մակարդակի երկխոսությունը, միջխորհրդարանական, ապակենտրոնացված, մշակութային և գիտակրթական ծավալուն կապերը, փոխադարձ աջակցությունը երկուստեք կարևոր և զգայուն հարցերում։
Անշուշտ, խոսեցինք Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության մասին, որը, թերևս, մեր տարածաշրջանի ամենազգայուն հարցերից է։ Բարձր գնահատեցի Ֆրանսիայի, որպես ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ երկրի, մոտեցումներն ու երկարամյա ջանքերը՝ ուղղված հիմնախնդրի խաղաղ հանգուցալուծմանը և մեր տարածաշրջանում անվտանգության, կայունության ու համագործակցության հաստատմանը: Հայաստանը հանձնառու է շարունակելու համանախագահների միջնորդությամբ բանակցությունները: Հայտնի է, որ Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդը պայքարում է ազատության, ինքնորոշման համար, և այսպիսի պայքարը չի կարող բարեհաջող ավարտ չունենալ:
Գալիք հոկտեմբերին Հայաստանը կհյուրընկալի Ֆրանկոֆոնիայի միջազգային կազմակերպության 17րդ գագաթնաժողովը. մի իրադարձություն, որը կարևոր տեղ ունի մեր երկկողմ օրակարգում։ Մեզ համար Ֆրանկոֆոնիան միայն լեզվական ընդհանրությունների շուրջ ձևավորված կառուց չէ. առաջին հերթին այն առաջադեմ քաղաքակրթական արժեքների ընդհանրությունն է, ինչն ուրույն դերակատարում է ունեցել մարդկության առաջընթացի գործում, որի կրողն ու մասն ենք մեզ համարում: Մենք մեծ պատասխանատվությամբ ենք ընդունում այս գագաթնաժողովի հյուրընկալումը և ջանք չենք խնայելու դրա հաջողության համար։ Ուրախ եմ, որ նախագահ Մակրոնը վերահաստատեց իր մասնակցությունն այդ միջոցառմանը, ինչն առանցքային է գագաթնաժողովի հաջողության համար։ Եվ մենք պարոն Մակրոնի հավանությունը ստացանք Ֆրանկոֆոնիայի շրջանակներում անցկացնելու ֆրանկոֆոն գործարարների համաժողով, որը, իհարկե, նոր թափ կհաղորդի հայ-ֆրանսիական տնտեսական հարաբերություններին: Շնորհակալ եմ, պարո՛ն նախագահ, այդ օժանդակության համար:
Իմ գործընկերոջ հետ պայմանավորվեցինք ուշադրության կենտրոնում պահել երկկողմ տնտեսական կապերը։ Եվրոպական մեր գործընկերների, այդ թվում՝ ԵՄ-ի աջակցությամբ Հայաստանում շարունակվող ժողովրդավարական բարեփոխումները, տնտեսությունն ու օրենսդրությունը եվրոպական չափանիշներին մոտարկելու մեր հանձնառությունը տարեցտարի առավել բարենպաստ միջավայր են ապահովում Հայաստանում ներդրումների համար։ Այս առումով նախագահ Մակրոնին վերահաստատեցի, որ մենք առավել քան շահագրգռված ենք ընդլայնելու ֆրանսիական արդեն իսկ պատկառելի գործարար ներկայությունը մեր երկրում։
Կցանկանայի առանձնացնել նաև մեր երկրների միջև առկա սերտ խորհրդարանական կապերը: Քիչ անց հանդիպելու եմ Ֆրանսիայի Ազգային ժողովում գործող Հայաստան-Ֆրանսիա բարեկամության խմբի անդամների հետ: Մի խումբ, որի գործունեությունը լիովին համապատասխանում է իր անվանմանը: Ֆրանսիացի խորհրդարանականներն իրենց գործունեությամբ տարիներ ի վեր ոչ միայն նպաստել են հայ-ֆրանսիական միջխորհրդարանական սերտ համագործակցության ձևավորմանը, այլև հարստացրել ու խթանել են երկկողմ միջպետական հարաբերությունների օրակարգը:
Իհարկե, մեր քննարկման կարևոր թեմաներից էր 2017 թվականի նոյեմբերին Հայաստանի և Եվրամիության միջև ստորագրված Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագիրը։ Դա իսկապես հավակնոտ, ուղենշային փաստաթուղթ է, որի կայացման հարցում մեծ է Ֆրանսիայի դերակատարումը: Մեկ անգամ ևս երախտագիտություն հայտնեցի Հայաստան-ԵՄ հարաբերությունների զարգացման ողջ գործընթացում Հայաստանի կողքին լինելու համար։ Ֆրանսիայի շարունակական աջակցությունն այս ուղղությամբ Հայաստանի համար իսկապես կարևոր է։ Սա համաձայնագիր է, որ նոր հորիզոններ է բացում նաև երկկողմ հարաբերությունների համար:
Ավարտելով խոսքս՝ ցանկանում եմ մեկ անգամ ևս ամենաբարին մաղթել իմ գործընկեր նախագահ պարոն Մակրոնին Ֆրանսիան առաջնորդելու իր առաքելության մեջ, և վստահություն հայտնել, որ նրա պաշտոնավարման ընթացքում Ֆրանսիան կդառնա ավելի բարգավաճ, ավելի գեղեցիկ ու ավելի ապահով երկիր:
Շատ շնորհակալ եմ, պարո՛ն նախագահ, շատ լավ երկխոսության և ջերմ ընդունելության համար:
***
Ֆրանսիայի Հանրապետության նախագահ Էմանուել Մակրոնի խոսքը Նախագահ Սերժ Սարգսյանի հետ հանդիպման արդյունքներով
Տիկնա՛յք և պարոնա՛յք,
Նախ և առաջ ես կցանկանայի շնորհակալություն հայտնել Նախագահ Սերժ Սարգսյանին Փարիզ այց կատարելու, ինչպես նաև այն ջերմ ու հաճելի զրույցի համար, որ մենք ունեցանք ճաշի ընթացքում: Ես վերահաստատեցի, որ Ֆրանսիան միշտ կլինի Հայաստանի կողքին: Ես, իհարկե, գիտեմ անկախությունից ի վեր Արևմուտքի և Արևելքի հատման վայրում կայուն և ժողովրդավարական երկիր կառուցելու ձեր երկրի անցած ճանապարհը՝ որպես առաջամարտիկ: Դուք գտնվում եք բարդ հարևանությամբ մի տարածաշրջանում, և ձեր երկիրը պայքարում է իր ապագան կառուցելու համար, ինչպես միշտ արել է իր պատմության ընթացքում:
Մենք միասին հանդիպելու ենք Շառլ Ազնավուրին: Ես չէ, որ պետք է նշեմ, որ նա ձեր դեսպանն ու մեր հայրենակիցն է և նա մշտապես երկուսն է մեկում: Նա այսօր մեզ հետ է լինելու, սակայն ամենից առաջ կարծում եմ, որ նա նվիրված է իր երկրպագուներին: Կարծում եմ, որ նա Պրովանսում է՝ Մարսելում, որտեղ համերգ ունի, բայց այսօր երեկոյան կարծես կլինի մեր կողքին: Նա մշտապես եղել է Ֆրանսիան ու Հայաստանը միացնող կենսական կապերից մեկը, և այն մարդկանցից մեկն է, ով աշխույժ է պահում մեր ամենօրյա հարաբերությունները, ինչպես, օրինակ, Ազգային ժողովի բարեկամության խմբի նախագահ, պատգամավոր Մարիլոսյանը, ով այսօր մեր կողքին է, ով ևս ներկայացնում է մեր երկրների ընդհանուր հիշողությունն ու մշակույթը:
Ես հնարավորություն կունենամ արտահայտվելու պատմության չար քամիներին հակառակ ձևավորված մեր խորը հարաբերությունների մասին Ֆրանսիայի հայկական կազմակերպությունների համակարգող խորհրդի ճաշի ընթացքում, որին կմասնակցեմ հաջորդ շաբաթ: Ինձ համար շատ կարևոր է այն դերը, որ խաղում է սփյուռքը մեր միջազգային ներգրավվածության հարցերում, ես կցանկանամ նրանց հետ շփվել և լսել նրանց: Ճանաչում եմ նաև այն պայքարը, որ Ֆրանսիայի հայկական սփյուռքը տանում է Ցեղասպանության հիշողության համար և կողմ եմ այդ պայքարին, որի հանդեպ մեծ հարգանք ունեմ, ինչպես նշել էի մի քանի ամիս առաջ:
2018 թվականը Հայաստանի համար կարևոր տարի է: Մայիսին դուք նշելու եք Հայաստանի առաջին Հանրապետության անկախության հարյուրամյակը, և Եվրոպայի ու արտաքին գործերի նախարարը մասնակցելու է այդ միջոցառումներին: Ավելին, ես Ձեր հրավերով կայցելեմ ձեր երկիր, որի համար շնորհակալություն եմ հայտնում, պարո՛ն Նախագահ, քանզի հոկտեմբերին ներկա եմ գտնվելու Ֆրանկոֆոնիայի գագաթնաժողովին, որի հետ մեկտեղ Նախագահի հրավերով պետական այց կկատարեմ Հայաստան: Մենք խոսեցինք գագաթնաժողովի անցկացման մասին և այսօրվանից ձեռք ձեռքի տված աշխատելու ենք դրա կազմակերպման և հաջողության ծրագրի շուրջ:
Այս առումով Երևանում կայանալիք գագաթնաժողովը կարևոր է երեք պատճառով. առաջին հերթին Հայաստանը հյուրընկալելու է մեծ դիվանագիտական իրադարձություն և իր տեղն է հաստատելու Ֆրանկոֆոն երկրների շարքում՝ մի տարածաշրջանում, որտեղ ֆրանսերեն լեզուն պետք է զարգանա այն բոլոր արժեքներով, որ ներառում է: Ֆրանկոֆոնիայի միջազգային կազմակերպության համար ևս կարևոր է, քանի որ այն ավելի ու ավելի կարևոր դեր է սկսում խաղալ և ավելի գրավիչ է դառնում բազմաթիվ երկրների համար՝ շնորհիվ Ֆրանկոֆոնիայի ժողովրդագրական դինամիզմի: Եվ ի վերջո կարևոր է Ֆրանսիայի համար, քանի որ այդ գագաթնաժողովը տեղի է ունենում մի ժամանակաշրջանում, երբ մենք որոշել ենք ավելի մեծ ուժ հաղորդել Ֆրանկոֆոնիային, ինչին ես ավելի մանրամասն կանդրադառնամ մարտին: Մենք որոշեցինք, որ այս գագաթնաժողովի հեռանկարը Հայաստանում նոր ազդակ կհաղորդի ֆրանսերենին, մասնավորապես կրթական համակարգում ֆրանսերենի տեղին՝ փորձելով ստեղծել երկլեզու միջնակարգ դպրոցներ: Մենք փորձում ենք նաև ունենալ հնարավորինս լայն մշակութային համագործակցություն, զարգացնել նաև Հայաստանում առկա Ֆրանսիական համալսարանը: Մեզ համար կարևոր հանձնառություն է նաև զարգացնել Երևանում Շառլ Ազնավուրի թանգարան-մշակութային կենտրոնը:
Մենք անդրադարձանք նաև հայ-ֆրանսիական երկկողմ հարաբերություններին, կարևորեցինք տնտեսական կապերին դինամիզմ հաղորդելու անհրաժեշտությունը, խոսեցինք նաև Հայաստանում ֆրանսիական ընկերությունների ներդրումների մասին, մասնավորապես, զբոսաշրջության, վերականգնվող էներգետիկայի, սննդի արդյունաբերության ոլորտներում, որոնց առումով ունենք մեծ ծրագրեր, ինչի մասին կհայտարարվի առաջիկա ամիսներին:
Ողջունեցի անցած նոյեմբերի 24-ին Արևելյան գործընկերության ընթացքում Հայաստանի և Եվրամիության միջև Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության մասին համաձայնագրի ստորագրումը՝ հաշվի առնելով այն բացառիկ մոտեցումը, որ Ֆրանսիան ցուցաբերեց այս հարցում:
Վերջում անդրադարձանք նաև միջազգային հարցերին՝ հատկապես այն համատեքստում, որ Հայաստանի մերձավոր հարևանությունում տեղի են ունենում խորքային զարգացումներ՝ Թուրքիայում, Իրանում, Ռուսաստանում: Դրանք կարող են լինել մտահոգության առարկա, սակայն նրանք միաժամանակ նաև գործելու շարժառիթ են: Նախագահ Սարգսյանին ասացի իմ համոզմունքը. Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունը սառեցված հակամարտությունների թվին չի դասվում, իսկ ներկայիս ստատուս-քվոն կայուն չէ: Միայն բանակցությունները թույլ կտան հասնել երկարաժամկետ լուծման՝ ի շահ տարածաշրջանի ժողովուրդների:
Դա կլինի մի լուծում, որը համարձակ փոխզիջումներ և կոնկրետ գործողություններ կպահանջի բոլոր կողմերից: Բանակցությունների վերսկսումը, որին մասնակցում էիք Դուք, պարոն Նախագահ և Ձեր ադրբեջանցի գործընկերը Ժնևում անցած հոկտեմբերի 16-ին, որոնք հետագայում շարունակվեցին արտաքին գործերի նախարարների մակարդակում, քաջալերող են: Դրանց պետք է հետևեն կոնկրետ գործողություններ: Մեզ ևս շնորհավորում եմ, որովհետև անցած շաբաթ Կրակովում կայացած արտաքին գործերի նախարարների հանդիպումն անցել է կառուցողական մթնոլորտում, և հուսով եմ, որ այդ ոգևորությունը մեզ առաջ կտանի: Մենք լավ գիտակցում ենք, որ գործընթացը դեռևս փխրուն է, իսկ տեղում իրավիճակն անկայուն է, ուստի բացարձակ անհրաժեշտություն է, որ այս երկխոսության վերսկսումը տանի կոնկրետ առաջընթացի: Համենայնդեպս, ես վստահեցրեցի պարոն Նախագահին իմ անձնական ներգրավվածության մասին, ինչպես նաև իմ վճռականության, որ Ֆրանսիան կշարունակի խաղալ իր դերը՝ որպես անկողմնակալ միջնորդ: Մենք հետևում ենք այս իրավիճակին և մեր ռուս ու ամերիկացի գործընկերների հետ դիտարկում ենք կարգավորման գործընթացն առաջ մղելու բոլոր հնարավորությունները:
Եվս մեկ անգամ, պարո՛ն Նախագահ, շնորհակալ եմ, որ եկել եք Փարիզ տարվա սկզբին: Առաջիկա ամիսները կլինեն բուռն աշխատանքի ամիսներ, և ևս մեկ անգամ շնորհակալություն եմ հայտնում Ձեր հրավերի համար, որը ես սիրով ընդունում եմ և Հայաստան կժամանեմ պետական այցով այս աշնանը: