ՄԵՆՔ ՄԻՇՏ ԷԼ ՈՒՆԵՆՔ ՄԱՆԿԱՎԱՐԺԻ ՏԵՍԱԿԻ ԽՆԴԻՐ 2016-06-25 01:50:00
Մանկավարժը պետք է երեխային վերաբերվի այնպես, կարծես նա հենց այնպիսին է, ինչպիսին կուզենար նրան տեսնել:
Լ. Վիգոտսկի
Մանկավարժության մեջ հաճախակի ենք նկատում, որ տվյալ իրավիճակին բոլորը միատեսակ չեն մոտենում, հետևաբար մենք ունենք մանկավարժի տեսակի խնդիր: Մեզ ո՞վ է ասում, որ միայն իմաստասեր մարդկանց կյանքի դասերը պետք է սերտենք: Երբեմն մեր աշակերտներն էլ կարող են մեզ մի նոր դաս տալ, որը թերևս ոչ բոլոր ուսուցիչներն են ունակ ընկալելու և ընդունելու այն: Կյանքը միշտ էլ դասեր է տալիս մարդուն, և երբեք չեմ խուսափել այդ դասերը սովորելուց` անկախ նրանից, թե ումից եմ այն ստանում` իմաստասեր մի մարդուց, թե իմ առջև նստած աշակերտից:
Պատահեց այնպես, որ ես կյանքի դաս առա վեցերորդ դասարանում սովորող իմ աշակերտուհուց, որը նոր էր տեղափոխվել մեր դպրոց: Դեռ չէի հասցրել ծանոթանալ, աչքաբաց և ուշադիր աշակերտուհու տպավորություն թողեց ինձ վրա: Զարմանալի էր, որ դասանյութին համահունչ հանձնարարված տնային հանձնարարությունը չէր կատարել: Անհոգ մանկության օրերի մի հուշ, մի փոքրիկ դրվագ` յուրաքանչյուրի մոտ յուրովի տարբեր, ես լսում էի իմ աշակերտների ընթերցանությունից, բայց մտքերով նորեկի հետ էի, զգացվում էր, որ մի քիչ անտրամադիր էր իմ դիտողությունից հետո:
Զանգը հնչեց, նա մոտեցավ ինձ և ցանկություն հայտնեց առանձին զրուցելու. «Տիկի՛ն Պողոսյան, այն ժամանակ` մանկությանս տարիներին.... Ես այդ օրերից լավ բան չեմ հիշում, որ գրեի»: Գուցե և իմ մեղմ ժպիտը նրան ամեն ինչ ասաց, բայց հոգումս մի մեծ ծանրություն զգացի: Սա կյանքի մի հիանալի դաս էր, որ այդ պահին նա ինձ մատուցեց իր մեղավոր, բայց նաև վիրավորված հայացքով: Ես հոգուս մեղմությունը փոխանցեցի նրան` համոզված, որ մենք հետո դեռ խոսելիք կունենանք: Այդ պահին ես գիտակցեցի, որ շատ հաճախ պետք չէ խորանալ անհոգ, երազային մանկության մեջ` մոռացած, որ երբեմն այն կարող է խաթարված լինել:
Համոզված եմ, որ այսպիսի դեպքերում տարակարծություն կարող է առաջանալ ստեղծված իրավիճակի վերաբերյալ, գուցե և այլ ձևերով կընկալվի նման երևույթը տարբեր ուսուցիչների կողմից: Ես այդ օրը կանգնեցի նաև մի այլ երևույթի կողքի, որ իրավունք չունեմ ստիպելու աշակերտին` գրել անհոգ մանկության մասին շարադրություն, եթե խաթարված է եղել նրա մանկությունը: Ուսուցիչն այսօր ուղղորդում է աշակերտներին դեպի գիտելիքների ծովը, նա պատրաստի գիտելիքներ փոխանցող չէ, նա չպետք է թույլ տա, որ աշակերտը շեղվի այս կամ այն գրական կերպարի կամ գրողի ճիշտ ընկալումից: Հետևաբար, երբեմն կարելի է նաև հրաժարվել դասանյութի առաջադրանքների պահանջներից:
Եթե նախօրոք իմանայի իմ աշակերտուհու ամուսնալուծված ծնողների մասին, իմ կողմից ճիշտ մոտեցում կլիներ, որ նրան մյուսներից չառանձնացնելու համար բոլոր աշակերտներին հարցնեի, թե իրենք ընդհանրապես ինչպիսին են պատկերացնում երջանիկ մանկությունը և դրա կողքին նաև կհիշեինք շատ-շատերին, որոնք այսօր ստիպված որբանոցներում են ապրում կամ նյութական սուղ պայմանները նրանց զրկել է անհոգ մանկությունից, երևույթներ, որ առկա են այսօր ամբողջ աշխարհում:
Այս իրավիճակում մանկավարժը կանգնում է երկու իրար հակասող երևույթի առջև` աշակերտին չի կարող ստիպի գրելու շարադրություն, որը նրա համար ցավոտ թեմա է, բայց նաև կա մտավախություն, որ դա կարող է այդ աշակերտի մոտ տանել իրավիճակից փրկվելու միջոցի` ծուլության, և այն կարող է օրինակ ծառայել մյուսներին: Ես համոզված եմ, որ նման իրավիճակում ուսուցչի ուղղորդմամբ աշակերտը կկարողանա ներկայացնի թեկուզ և իր պատկերացրած երջանիկ մանկության մասին մտորումները: Բայց նաև հաշվի առնենք մի այլ երևույթ, որ երբեմն մենք կարող ենք հրաժարվել դասագրքերի առաջադրանքների պահանջներից` ելնելով ստեղծված հանգամանքներից:
Նատաշա Պողոսյան
Արցախի վաստակավոր մանկավարժ,
Մարտակերտի Վլադիմիր Բալայանի անվան միջնակարգ դպրոցի
հայոց լեզվիև գրականության ուսուցչուհի
Այս նյութը դիտել են - 2378 անգամ